آردا، دنیای تالکین سایت طرفداران تالکین در ایران. جایی برای گفتگو در مورد ارباب حلقه ها و دیگر آثار تالکین به زبان فارسی
فهرست
Gil-galad by ssbobpul
درباره شعر ای لانت گیل-گالاد
سقوط گیل-گالاد شعری است که توسط جی. آر. آر. تالکین سروده شده‌است. این شعر توسط بیلبو بگینز از زبان الفی به زبان مشترک ترجمه شده است، که ابیاتی از آن توسط سم در نزدیکی آمون سول قرائت شد. متأسفانه این شعر بسیار کوتاه است اما آنگونه که آراگورن نقل کرد این شعر بسیار طولانی‌تر از این است.
اولین ترجمه این شعر به زبان سینداری در سال ۱۹۹۳ در مجله‌ی وینیار تنگوار شماره ۲۶ با نام ای لانت گیل-گالاد (در زبان سینداری به معنی سقوط گیل-گالاد) منتشر شد. در سال ۲۰۱۳ این شعر توسط ریشارد دردزنسکی با استفاده از دانسته‌های جدید درباره‌ی زبان سینداری مورد ویرایش قرار گرفت. من این شعر به رسم‌الخط فارسی بازگردانده‌ام و هر مصراع را به صورت لغت به لغت از الفی[۱] به انگلیسی و فارسی ترجمه کرده‌ام. لازم به ذکر است که به هنگام ترجمه به هر زبانی، میزانی از شعر اصلی از دست رفته یا بنا بر زبان مقصد تغییر می‌یابد، از این رو ترجمه سینداری آن دقیقا مطابق با متن انگلیسی کتاب ارباب حلقه‌ها نیست؛ به همین خاطر متن انگلیسی به همراه ترجمه فارسی آن که توسط مترجم برجسته آثار تالکین در ایران، رضا علیزاده، انجام شده است را نیز برای مقایسه در بخش مربوطه آورده شده است. امیدوارم از آن لذت ببرید.
شعر ای لانت گیل-گالاد به زبان سینداری و ترجمه فارسی از آن
سقوط گیل-گالاد
از گیل‌گالاد الف-شاه
غمگینانه می‌نواختند چنگ ها:
میان دریای بزرگ و کوهستان مه‌آلود
قلمرو آخرین شاه آزاد و زیبا بود.
نیزه‌ی گیل-گالاد تیز بود
شمشیرش بلند و خودش از دور هویدا بود؛
و ستارگان درخشان بی‌شمار
در انعکاس سپرش پیدا بود.
اما مدت ها پیش از کنون عزیمت کرد
و خردمندان نگفتند به کجا؛
زیرا که ستاره‌ی درخشانش در تاریکی افتاد،
در موردور آنجا که سایه ها را مأوا بود
ای لانت گیل-گالاد
اُ گیل-گالاد ای اِدلخیر
دیم لینار ای تله‌گاین:
ایم بله‌گائر آ هیتائگلیر
آران آرد وتد واین آ لاین.
گاریئل مائگخ گیل-گالاد ،
تول پالان-گِنِن، آن-وگیل؛
آ گیلیات آرنوئدیاد
تان تاند دین به گِنه‌دریل.
دان ایو-آنان اُ سی گوانانت
آ ماس، او-بدیر ایترونات؛
آن گیل دین نا-دوئت دی-دانت،
وی موردور، اِناس کائدا گوات
Gil-galad redraw by Berende
بررسی خط به خط شعر ای لانت گیل-گالاد:
مصراع اول
| به الفی (خط فارسی) | اُ گیل-گالاد ای اِدلخیر |
| به الفی (خط انگلیسی) | O Gil-galad i Edhelchír |
| ترجمه به فارسی (از الفی) | از گیل‌گالاد الف-شاه |
| توضیحات | ادل=Edhel=الف=Elf
مثال: آر(نجیب)+ادل(الف)= آره‌دل(الف نجیب) Ar(Noble)+Edhel(Elf)=Aredhel(Noble Elf)
اوست(دژ)+این+ادیل(الف‌ها)=اوست-این-ادیل(دژ الف‌ها) Ost(Fortress)+in+Edhil(Elves)
آدان(آدم)+ ادل(الف)=آدانه‌دل(الف‌آدمی) Adan(Man)+Edhel(Elf)=Adanedhel(Elf-man)
خیر=Chír=فرمانروا=Lord
مثال: آرات(نجیب)+خیر(فرمانروا)=آرات-خیر(فرمانروای نجیب) Arat(Noble)+Chír(Lord)=Arat-chír(Noble-lord)
ادل(الف)+خیر(فرمانروا)=ادلخیر(الف-شاه) Edhel(Elf)+Chír(Lord)=Edhelchír(Elf-king)
ای=the=I (در زبان سینداری و نولدوری)
گیل-گالاد=Gil-galad=ستاره‌ی درخشان=Star of Radiance گیل(ستاره)+گالاد(درخشش)=گیل-گالاد(درخشش ستاره) Gil(star)+Galad(radiance)=Gil-galad(Star of Radiance) |
مصراع دوم
| به الفی (خط فارسی) | دیم لینار ای تله‌گاین: |
| به الفی (خط انگلیسی) | dim linnar i thelegain: |
| ترجمه به فارسی | غمگینانه می‌نواختند چنگ ها: |
| توضیحات | ای=the=I
(در زبان سینداری و نولدوری)
تله‌گاین=thelegain=چنگ‌ها=harpers تالاگان=talagan=چنگ=harper
لینار=linnar=خواندند(نواختند)=Thay sing لینا(خواندن،نواختن)+ر=لینار(خواندند،نواختند) Linna(sing)+r=Linnar(Thay sing) دیم=Dim=غمگینانه،غم انگیز=Sadly |
مصراع سوم
| به الفی (خط فارسی) | ایم بله‌گائر آ هیتائگلیر |
| به الفی (خط انگلیسی) | Im Belegaer a Hithaeglir |
| ترجمه به فارسی | میان دریای بزرگ و کوهستان مه‌آلود[۳] |
| توضیحات | ایم=im=میان=Between
بله‌گائر=Belegaer=دریای بزرگ=Great sea بلگ (بزرگ)+ گائر (دریا)= دریای بزرگ Beleg(Grear)+Gaer(Sea)=Belegaer(Great sea)
آ=A=و=And
هیتائگلیر=Hithaeglir=کوهستان مه=Misty Mountains هیت(مه)+ائگلیر(سلسله جبال)=هیتائگلیر(کوهستان مه) Hith(mist)+aeglir(Mountain range)= Hithaeglir (Misty Mountains) |
مصراع چهارم
| به الفی (خط فارسی) | آران آرد وتد واین آ لاین. |
| به الفی (خط انگلیسی) | Aran ardh vethed vain a lain. |
| ترجمه به فارسی | قلمرو آخرین شاه آزاد و زیبا بود. |
| توضیحات | آران=Aran= شاه=King
(در زبان کوئنیا و سینداری و در سینداری به معنی فرمانروا و فرد نجیب زاده نیز هست.)
آرد=Ardh=قلمرو،سرزمین=realm,region (در زبان نولدورین و سیندار که احتمالا از نولدوری وارد سینداری شده‌است.) کوئنیا: آردا=Arda
وتد=Vethed=آخرین،آخر،=Last وتد(Vethed) تضعیف[۴] متد(Methed) است.
واین=Vain=زیبا=Fair
آ=a=و=and
لاین=Lain=آزاد=Free |
مصراع پنجم
| به الفی (خط فارسی) | گاریئل مائگخ گیل-گالاد، |
| به الفی (خط انگلیسی) | Gariel maegech Gil-galad, |
| ترجمه به فارسی | نیزه‌ی گیل-گالاد تیز بود |
| توضیحات | گاریئل=Gariel= دارایی=Holding
گار=Gar=نگه‌داشتن=Hold
مائگخ=Maegech=نیزه‌ی تیز=Sharp-spear مائگ(تیز)+اِخ(نیزه)=مائگخ(نیزه‌ی تیز) Maeg(Sharp)+Ech(Spear)=Maegech(Sharp-spear)
گیل-گالاد=Gil-galad=ستاره‌ی درخشان=Star of Radiance گیل(ستاره)+گالاد(درخشش)=گیل-گالاد(درخشش ستاره) Gil(star)+Galad(radiance)=Gil-galad(Star of Radiance) |
مصراع ششم
| به الفی (خط فارسی) | تول پالان-گِنِن، آن-وگیل؛ |
| به الفی (خط انگلیسی) | Thôl palan-gennen, ann-vegil; |
| ترجمه به فارسی | شمشیرش بلند و خودش از دور هویدا بود؛ |
| توضیحات | تول=Thôl= کلاه‌خود=Helmet, Helm
پالان-گِنِن=Palan-gennen=از دور هویدا بود=Afar-seen پالان(دور)+گِنِن(هویدا بود)=پالان-گِنِن(از دور هویدا بود) Palan(Afar)+Gennen(Seen)=Palan-gennen (Afar-seen)
آن-وگیل=Ann-vegil=شمشیر بلند=Long-sword وگیل(شمشیر)+آن(بلند)=آن-وگیل(شمشیر بلند) Vegil(Sword)+Ann(Long)=Ann-vegil(Long-sword) |
مصراع هفتم
| به الفی (خط فارسی) | آ گیلیات آرنوئدیاد |
| به الفی (خط انگلیسی) | A giliath arnoediad |
| ترجمه به فارسی | و ستارگان بی‌شمار |
| توضیحات | آ=A=و=And
گیلیات=Giliath=ستارگان=Stars گیل(ستاره)+ی+ات(پسوند جمع در سینداری)=گیلیات (ستارگان) Gil(Star)+i+ath(Sindarin collective plural suffix) =Giliath(Stars)
مثال: اوسگیلیات=Osgiliath=دژ ستارگان=Fortress of the stars اوست(دژ)+گیلیات(ستارگان)=اوسگیلیات(دژ ستارگان) Ost(Fortress)+Giliath(Stars)=Osgiliath(Fortress of the stars)
داگور(نبرد)+نوئین(زیر)+گیلیات(ستارگان)=داگور-نوئین-گیلیات(نبرد-زیر-ستارگان) Dagor(Battle)+Nuin(Under)+Giliath(Stars)=Dagor-nuin-giliath(Battle-under-Stars)
آرنوئدیاد=Arnoediad=بی‌شمار=Unnumbered
مثال: داگور(نبرد)+نیرنائت(اشک‌های)+آرنوئدیاد(بی شمار)=نبرد-اشک‌های-بی‌شمار(داگور-نیرنائت-آرنوئدیاد) Dagor(Battle)+Nirnaeth(Tears)+Arnoediad (Unnumbered)=Dagor-nirnaeth-arnoediad(Battle of Unnumbered Tears) |
مصراع هشتم
| به الفی (خط فارسی) | تان تاند دین به گِنه‌دریل. |
| به الفی (خط انگلیسی) | Tann thann dîn be genedril. |
| ترجمه به فارسی | در انعکاس سپرش پیدا بود. |
| توضیحات | تان=Tann=پیدا بود=Showed
تان=Tan=پیدا بودن= Show
تاند=Thand=سپر=Shield
دین=Dîn=درخشش=Sparkle دین(Dîn) جهش نرم(تضعیف)[۴] تین(Tîn) است
به=be=شبیه به= Like
گِنه‌دریل=Genedril=آینه=Mirror (به صورت نیز کِنه‌دریل(Cenedril) نوشته میشود.) |
مصراع نهم
| به الفی (خط فارسی) | دان ایو-آنان اُ سی گوانانت |
| به الفی (خط انگلیسی) | Dan io-anann os si gwannant |
| ترجمه به فارسی | اما مدت ها پیش از کنون عزیمت کرد |
| توضیحات | دان=Dan=اما=But
ایو-آنان=Io-anann=مدت‌ها پیش=Long-ago ایو(پیش)+آنان(طولانی)=ایو-آنان(مدت‌ها پیش) Io(Ago)+Anann(Long)=Io-anann(Long-ago)
اُ=of,from,about=O = درباره‌ی،از (در زبان سینداری و نولدوری)
سی=Si=اکنون=Now
گوانانت=Gwannant=عزیمت‌کرد،رفت=Departed گوان=Gwann=عزیمت،رفتن=Depart |
مصراع دهم
| به الفی (خط فارسی) | آ ماس، او-بدیر ایترونات؛ |
| به الفی (خط انگلیسی) | A mas, ú-bedir ithronath; |
| ترجمه به فارسی | و خردمندان نگفتند به کجا؛ |
| توضیحات | آ=A=و=And
ماس=Mas=کجا=Where
او-بدیر=Ú-bedir=نگفتن=Not-say او(نفی)+بدیر(گفتن)=او-بدیر Ú(Not)+Bedir(Say)=Ú-bedir(Not-say)
ایترونات=Ithronath=جادوگران=Wizards ایتدون(جادوگر)+اِت(پسوند جمع سینداری)= ایترونات (جادوگران) Ithron(Wizards)+atc(Sindarin collective plural suffix)=Ithronath(Wizards) (در این جا “جادوگران” «خردمندان»[۵] معنی میشود.) |
مصراع یازدهم
| به الفی (خط فارسی) | آن گیل دین نا-دوئت دی-دانت، |
| به الفی (خط انگلیسی) | An gîl dîn na-dúath di-dhant, |
| ترجمه به فارسی | زیرا که ستاره‌ی درخشانش در تاریکی افتاد، |
| توضیحات | آن=An=برای=For
گیل=Gîl=ستاره=Star
دین=Dîn=درخشش=Sparkle دین(Dîn) جهش نرم[۴](تضعیف) تین(Tîn) است
نا-دوئت=Na-dúath=در-تاریکی=To-darkness نا(در)+دوئت(تاریکی)=نا-دوئت(در تاریکی) Na(To)+Dúath(Darkness)=Na-dúath (To-darkness)
دی-دانت=Di-dhant=سقوط،افتادن=Down-fel دی(پایین)+دانت(سقوط)=دی-دانت (سقوط،افتادن) Di(Under)+Dhant(Fall)=Di-dhant (Down-fell) |
مصراع دوازدهم
| به الفی (خط فارسی) | وی موردور، اِناس کائدا گوات |
| به الفی (خط انگلیسی) | vi Mordor, ennas caeda gwath. |
| ترجمه به فارسی | در موردور،آنجا که آرمیده‌اند سایه‌ها |
| توضیحات | وی=vi=در=In
موردور=Mordor=سرزمین تاریک=Dark land مور(تاریک)+دور(سرزمین)=موردور(سرزمین تاریک) Mor(Dark)+Dor(Land)=Mordor(Dark land)
اِناس=Ennas=آنجا=There
کائدا=Caeda=آرمیده‌اند=To lie
گوات=Gwath=سایه=Shadow |
پاورقی بررسی خط به خط شعر ای لانت گیل-گالاد
[۱] توجه کنید که شعر به زبان سینداری (الفی بلریاند) است نه زبان کوئنیا (الفی برین). پس از حکم ممنوعیت تکلم به کوئنیا توسط شاه تین‌گول الف‌ها در سرزمین میانه غالبا به این زبان تکلم می‌کردند. زبان کوئنیا در دوران دوم و سوم در سرزمین میانه تقریبا منسوخ شده بود.
مثال:
کوئنیا: نولدولانته=سقوط نولدور
سینداری: ای لانت گیل-گالاد= سقوط گیل-گالاد
[۲] در ترجمه‌ی اول به سینداری عنوان شعر به صورت ای لانت گیل-گالاد نوشته شده است اما در ترجمه دوم به صورت دانت گیل-گالاد، که البته هر دو به معنای سقوط گیل-گالاد هستند اما به نظر من نسخه‌ی اول زیباتر بود و به همین دلیل آن انتخاب کردم.
[۳] اشاره به قلمرو شاه برین گیل-گالاد دارد از دریای بزرگ تا کوهستان مه.
[۴] تضعیف یا lenition فرایندی است که طی آن یک صدا به صدایی با درجه گرفتگی یا دیرش کمتر تبدیل میشود.
مثال:
بدو گفت رستم که ای پهلوان تو از من مدار ایچ رنجه روان
در این بیت، کلمهی «ایچ» /ič/ دارای همخوان تهی بوده و امروزه به صورت «هیچ» و با درج همخوان/h/تلفظ میشود.
[۵] اشاره به خردمندان بزرگ دوران سوم دارد یعنی گیردان، گالادریل، گلورفیندل، الروند، سارومان و گندالف.
مقایسه ای لانت گیل-گالاد با متن انگلیسی در کتاب و ترجمه‌های فارسی آن
برای دیدن تصویر در اندازه بزرگ کلیک کنید
آه ای آخرین پادشاه الف‌های برین
اون موقع که میگفتم بیا تو کلاسای تخصصی مبارزات تن به تنی که راه انداختم شرکت بکن، مشغول ویدیو چت با گالادریل بودی از میت‌لوند.
نمیدونم وقتی که سائورون شتکت کرد اون لحظه‌ها از جلوی چشمات رد شدن یا نه 🙁
شایعه پراکنی نکن من هیچوقت مشغول ویدیو چت با اون الف اووِر ریتِد نبودم.
بعدشم من به کلاس های تخصصی مبارزات تن به تن نیاز نداشتم اگه جنگجویی بهتر از من و الندیل وجود داشت که ما نمی‌رفتیم. البته آخرش مردم??
ولی خب سخت نگیر.
رفتن به تالارای ماندوس مث اینکه روی حافظتم تاثیر گذاشته
دیگه یه ۴ واحدی اختیاری اون آخراش بود که با همین غرور و نخوت فعلیت پیچوندی گفتی لزومی نداره.
خوب ضعیفش کردی ولی برا اینکه اون ضربه نهایی رو میزدی باید پاسش میکردی که نکردی