قصه‌های ناتمام نومه‌نور و سرزمین میانه

«قصه‌های ناتمام» نام مجموعه‌ای از داستان‌های تکمیل نشده است که اجل به «جی. آر. آر. تالکین» مهلت نداد پایانشان را مشخص سازد و سرانجامشان نامشخص ماند. این کتاب حاوی اطلاعات بسیار و اشاره‌های امیدوار کننده اما ناتمامی درباره تاریخ «سرزمین میانه» است، هم در لابلای داستان‌ها و هم در مقالات و شرح‌های جذاب آن که به دست «کریستوفر تالکین» پسر تالکین نوشته شده است.

قصه‌های ناتمام سرانجام پس از مرگ تالکین در سال ۱۹۸۰ توسط پسرش به چاپ رسید. این کتاب شامل چهار بخش اصلی است که هر کدام از آن‌ها چند داستان را در بردارد که دنباله هر کدام از آن‌ها انبوهی از یادداشت‌های تکمیلی نویسنده آمده است که بسیاری از نقاط تاریک را روشن می‌سازد اما به اقرار خود کریستوفر به دلیل پراکندگی‌های متعدد در دست‌نوشته‌ها مقداری از خلاءهای داستان همچنان باقی می‌ماند و کریستوفر صرفاً به گمانه‌زنی بسنده می‌کند.

• بخش یک: دوران اول
  

بخش اول کتاب به «دوران اول» اختصاص دارد. دو داستان در این بخش آمده است. «حدیث تور و آمدن او به گوندولین» و «نارن آی هین هورین». داستان اول تحت عنوان «سقوط گوندولین» در مجلدی جدا به همراه تمامی نسخ منسوخ یا ناتمام موجود که تالکین در طول سالیان نوشته بود به همراه توضیحاتی مفصل از سوی کریستوفر تالکین در سال ۲۰۱۸ به چاپ رسید. همچنین داستان دوم نیز تحت عنوان «فرزندان هورین» در مجلدی جدا به صورت اثری مستقل و تکمیل‌شده به شکل یک داستان منسجم و بدون انقطاع در سال ۲۰۰۷ به چاپ رسید. داستان اول به زندگی «تور» فرزند «هور» می‌پردازد. از کودکی او که در میان شرقی‌ها گذشت تا تقدیر بلندش که از جانب «اولمو» خداوندگار آب‌ها به سوی شهر پنهان «گوندولین» روان می‌شود تا شاه «تورگون» را انذار کند. او آنجا شیفته «ایدریل» دختر تورگون می‌شود و برق دو درخت را در چشمان دختر می‌بیند. عشق آن‌ها فراتر از نام و نژاد آن‌ها می رود و با یکدیگر پیوند زناشویی می‌بندند. این ازدواج «مایگلین» خواهر زاده پادشاه را خوش نمی‌آید و به دنبال تنفرش از تور و از آن طرف پیشروی‌ها و پیروزی‌های متعدد «مورگوت»، شهر پنهان گوندولین به سمت تقدیر خود گام برمی‌دارد و ماجراهای اندوه‌باری را تجربه می‌کند. از بین این تاریکی‌هاست که نوری می‌درخشد و آن تواناترین دریانورد ترانه‌ها از مهلکه نجات پیدا می‌کند.

داستان تور و آمدن او به گوندولین به فارسی ترجمه و پیش از انتشار ترجمه کامل کتاب قصه‌های ناتمام، در ایران در ضمیمه کتاب فرزندان هورین توسط نشر روزنه به چاپ رسیده بود. ترجمه این بخش را رضا علیزاده مترجم آثار تالکین در ایران انجام داده است.

• بخش دو: دوران دوم
  

این بخش، روایتگر دوران دوم سرزمین میانه است. و شامل داستان‌هایی از جمله «وصف جزیره نومه‌نور»، داستان «آلداریون و ارندیس»، «دودمان الروس: شاهان نومه‌نور» و «سرگذشت گالادریل و کله‌بورن و در باب آمروت شاه لورین» است. تمام این داستان‌ها وقایع دوران دوم و بیشتر حول «نومه‌نور» است. جزیره‌ای که به شاهان آدمیان اعطا می‌شود تا در آن سکونت کنند. آلداریون و ارندیس داستان عشقی است که تبدیل به نفرت می‌گردد. و پس از آن وقایع مربوط به هر کدام از شاهان بررسی می شود. سرگذشت گالادریل و کله‌بورن و درباب آمروت شاه لورین تنها داستان در سرزمین میانه است که در این کتاب آمده است.

این بخش نیز همانند بخش اول در مجلدی جدا و برای اولین بار در ایران با ترجمه رضا علیزاده مترجم آثار تالکین در ایران توسط نشر روزنه و تحت عنوان «قصه های ناتمام، نومه‌نور و سرزمین میانه دوران دوم» در سال ۱۳۹۲ به چاپ رسید. البته پس از انتشار نسخه کامل‌شده کتاب قصه‌های ناتمام در سال ۱۴۰۱ این مجلد دیگر به چاپ نمی‌رسد. نسخه جدید این بخش شامل ۲ صفحه جدید است که پیشتر به فارسی بازگردانی نشده بود و به دست ناهید خسروی و محمدحسین شکوهی تکمیل شده است. همچنین نقشه فارسی نومه‌نور و شجره‌نامه جامانده این بخش توسط محمدحسین شکوهی به فارسی بازسازی، بازگردانی و در نسخه جدید گنجانده شد.

قصه‌های ناتمام – ترجمه رضا علیزاده

• بخش سه: دوران سوم
  

در این بخش داستان‌هایی از دوران سوم که غالباً با جنگ حلقه رابطه دارد می‌خوانیم. داستان هایی همچون «مصیبت دشت‌های گلادن»، «کیریون و ائورل و مودّت گوندور و روهان»، داستان «پویش اره‌بور»، «در جست‌وجوی حلقه» و «نبردهای گدارهای آیزن». در داستان اول از افسانه مرگ «ایسیلدور» می‌خوانیم، داستانی که روایتگر حمله اورک‌ها به ایسیلدور در «دشت های گلادن» است که طی آن ایسیلدور کشته می‌شود و حلقه در «آندوین» بزرگ غرق می‌شود و مدتی طولانی در آنجا پنهان می‌ماند. سپس از اتحاد «گیریون» و «ائورل» و شکل‌گیری قلمرو «روهان» و روابط دوستانه آن‌ها با «گوندور» می‌خوانیم چیزی که چکیده‌ای از آن در ضمایم ارباب حلقه‌ها منتشر شده است. داستان «پویش اره‌بور» که در دهه ۱۹۵۰ توسط تالکین برای اولین بار به رشته تحریر در آمد قرار بود ابتدا بخشی از کتاب ارباب حلقه‌ها باشد اما تالکین نظر خود را تغییر داد و صرفا بخش کوتاهی از آن را در ضمایم آورد. دو نسخه متفاوت از داستان موجود است یکی از زبان «فرودو بگینز» است و دیگری که گمان می‌رود اصل‌تر باشد روایت «گندالف سپید» است از سفرشان به «اره‌بور» که برای فرودو بگینز در «میناس تی‌ریت» پس از تاج گذاری شاه «اله‌سار» توضیح می‌دهد. در فصل «در جست‌وجوی حلقه» با جزئیات بیشتری از «شورای الروند» و نیز سرنوشت «گولوم» پس از زندانی شدن در «موردور» آشنا می‌شویم. و در آخرین بخش تحت عنوان «نبردهای گدارهای ایزن» با مقطعی از داستان نبرد حلقه آشنا می‌شویم که کمتر به آن پرداخته شده است. این داستان روایتگر کشته شدن «تئودرِد» پسر شاه «تئودن» طی جنگ‌هایی است که در سواحل رود ایزن قبل از رسیدن گندالف و آراگورن و لگولاس و گیملی به «ادوراس» رخ داد. نبردی که راه را برای تجاوز به «شاخ آواز» هموار کرد. این بخش از داستان به همت محمدحسین شکوهی و ناهید خسروی به فارسی بازگردانی شده است.

• بخش چهار

سه فصل «درواداین»، «ایستاری» و «پلانتیری» محتوای این بخش را تشکیل می‌دهند. در فصل اول تاریخ نژادی غریب از آدمیان به نام درواداین در دوران اول در «بلریاند» بعنوان گروهی که در کنار قوم «هالادین» زندگی می‌کردند اما تفاوت‌هایی بسیار با آنان داشتند می‌آید. اینان در طی دوران دوم بخشی در نومه‌نور ساکن می‌شوند و بخشی به «آندراست» در غرب گوندور می‌آیند و نیز در دوران سوم به «روهیریم‌ها» در نبرد «پله‌نور» کمک کرده و آن‌ها را از مسیری امن‌تر و سریع‌تر راهنمایی کردند. در ارباب حلقه‌ها این ماجرا آمده است. در قسمت «ایستاری» با ۵ جادوگری آشنا می‌شویم که به سرزمین میانه فرستاده شدند. و در قسمت آخر هر آنچه لازم است درباره سنگ‌های «پلانتیری» بدانیم آمده است. از مشخصات و تعداد آن‌ها تا نحوه استفاده و بسیاری اطلاعات دیگر. وظیفه بازگردانی این بخش از داستان بر عهده محمدحسین شکوهی و ناهید خسروی بوده است.