افعی (جانوران خزندۀ فرمانروای تاریکی)

محل: پراکنده در سرتاسر سرزمین میانه، از جمله بلریاند و سرزمین میانه

نژاد: هریک از سه هزار انواع زیرشاخۀ «مارها»

خانواده: بخشی از نشان خانوادگی خاندان فین‌رود را تشکیل می‌داد

معنا: از واژۀ یونانی «serpentem» به معنای چیز خزنده

خزندگانی خونسرد و بدون دست و پا، مارها اغلب در نمادها و پرچم‌های سرزمین میانه دیده می شوند، اما به ندرت خودشان حقیقتاً ظاهر می‌شوند. در واقع، تنها ماری که عینأ در نوشته‌های منتشر شدۀ تالکین توصیف شده است، شکل مار سائورون است که او به‌طور گذرا در طی مبارزه‌اش با هوآن به خود گرفت. به نظر می‌رسد که مارها، حداقل به صورت نمادین، با اژدهایان مرتبط هستند: به عنوان مثال، الویش اورولوکی، که معمولاً به عنوان «اژدرماران آتشین» تفسیر ‌می‌شود، به شکل تحت‌اللفظی«افعیان آتشین» ترجمه ‌می‌شود.

اما در شکل نمادین، مارها مکرراً در سرزمین میانه ظاهر می‌شوند. شاید معروفترین آنها ، نشان خاندان فینارفین باشد که نشاندهندۀ دو مار زیر تاجی از گل بود. آن نشان بر روی انگشتر فین‌رود فلاگوند نمایان بود که در عصر اول به باراهیر اعطا کرد، و نوادگان باراهیر، از جمله خود آراگورن، در طول قرون دوم و سوم به عنوان میراث نگهداری می‌کردند.

در نبرد دشت‌های په‌له‌نور، یکی از رؤسای بزرگ هارادریم نیز ماری سیاه را در برابر پس‌زمینه‌ای سرخ به عنوان نشان خود به همراه داشت. آن فرمانده، که از روی نشان خود به عنوان «مار سیاه» شناخته ‌می‌شود، به ضرب نیزۀ تئودن کشته شد. پرچم او تنها مار روی زمین په‌له‌نور در آن روز نبود: شمشیری که بعداً توسط مری برندی‌باک برای حمله به شاه جادوپیشه استفاده شد نیز دارای اشکال مارپیچ قرمز و طلایی بود که تیغه آن را تزئین می کرد.