روز دورین (جشن دورفی سال نو)

«اولین روز سال جدید دورف‌ها…فقط می‌دانیم که روز اول آخرین ماه پاییز در آستانه‌ی زمستان است.»

نقل قول از تورین سپربلوط، هابیت، فصل سه، استراحتی کوتاه

اولین روز سال دورفی را مطابق آخرین ماه نوی پاییز محاسبه می‌کردند. یعنی ماه نویی که بین دو هفته از ششم اکتبر امروزی رخ می‌داد. ولی در هر سال جدید، روز دورین نبود. تورین می‌گوید: «وقتی که آخرین ماه پاییز و خورشید با هم در آسمان باشند آن را نیز روز دورین می‌خوانیم.» (همان). به اصطلاح، تنها یک سال نوی دورفی هست که چنین روز دورینی در آن رخ داده باشد.

نوروزهای دورفی

مجموعه‌ای از نوروزهای دورفی: تمام تاریخ‌ها به تقویم گریگوری (میلادی) هستند.

۱۶ اکتبر ۲۰۰۱

۶ اکتبر ۲۰۰۲

۲۶ سپتامبر ۲۰۰۳

۱۴ اکتبر ۲۰۰۴

۳ اکتبر ۲۰۰۵

۲۲ سپتامبر ۲۰۰۶

۱۱ اکتبر ۲۰۰۷

۲۹ سپتامبر ۲۰۰۸

۱۸ اکتبر ۲۰۰۹

۷ اکتبر ۲۰۱۰

۲۷ سپتامبر ۲۰۱۱

.

.

.

۶ اکتبر ۲۰۲۱

۲۵ اکتبر ۲۰۲۲

۱۵ اکتبر ۲۰۲۳

۳ اکتبر ۲۰۲۴

۲۱ اکتبر ۲۰۲۵

۱۰ اکتبر ۲۰۲۶

۳۰ سپتامبر ۲۰۲۷

۱۸ اکتبر ۲۰۲۸

۷ اکتبر ۲۰۲۹

۲۷ سپتامبر ۲۰۳۰

۱۶ اکتبر ۲۰۳۱

پنج‌شنبه ۱۴ اکتبر ۲۰۰۴، قطعاً روز دورین بود: نه تنها چون خورشید و ماه در آسمان همراه هم بودند بلکه چون کسوف جزئی رخ داد. رخداد دیگر روزهای دورین به عرض جغرافیایی بستگی دارد. (ن.ک. پایین)

تقویم اسرارآمیز دورف‌ها

اگر در ضمیمه‌ی ت ارباب حلقه‌ها برگردید در مورد چگونگی تقویم‌های هابیت‌ها، انسان‌ها و الف‌ها جزئیات بسیاری خواهید دید. ولی عجیب است که تالکین در مورد دورف‌ها هیچ نمی‌گوید: تنها سرنخ‌هایی که از تقویم آن‌ها داریم نقل قول تورین در هابیت است.

ولی مطابق معمول کار با تالکین، می‌توان از یک جمله، نکته‌های بسیار استخراج کرد. آشکار است که دورف‌ها تقویم قمری داشته اند. تقویم امروزی ما و تمام تقویم‌هایی که در ضمیمه‌ی ت آمده‌اند تقویم‌های شمسی هستد و بر مبنای گردش سالانه‌ی خورشید در آسمان تنظیم شده‌اند. ولی شق دیگری نیز وجود دارد: می‌توان تقویمی بر اساس صور ماه تنظیم کرد و دورف‌ها نیز به احتمال قوی چنین کرده‌اند.

تقویم قمری زمان را به چهار هفته‌ی تقریبی تقسیم می‌کند که طی آن، ماه از شکل ماه نو تا ماه کامل و سپس دوباره به ماه نو تغییر شکل می‌دهد. چنین نگرشی، نکته‌ی مثبت بزرگی دارد که تقویم خورشیدی فاقد آن است. چهره‌ی ماه، مانند ساعت خورشیدی عظیمی عمل می‌کند که مسیر هر ماه قمری را مشخص می‌کند. شاهد این ماجرا را می‌توان در واکنش سام دید. هنگامی که یاران حلقه، لورین را ترک می‌کنند و ماه شکلی دور از انتظار وی دارد: «یا ماه از گردش افتاده یا من تو حسابم اشتباه می‌کنم.» (یاران حلقه، جلد دوم، فصل نه، رودخانه‌ی بزرگ). سام فکر می‌کند ماه مثل ساعت کار می‌کند و در طول تاریخ، بسیاری چنین کرده‌اند.

تنظیم تقویم با ماه به جای خورشید می‌تواند از یک جهت مفید باشد ولی نکته‌ی منفی بزرگی نیز دارد. سال قمری (دوازده ماه قمری) تنها ۳۵۴ روز است و یازده روز از سال خورشیدی کوتاه‌تر خواهد بود. به ازای گذشت هر سال خورشیدی، تقویم قمری بیش از یک هفته عقب خواهد افتاد. مسأله‌ی مذکور، بیشتر مسأله‌ای فنی است زیرا گذر فصل‌ها از سال خورشیدی پیروی می‌کند. هر تاریخی، حدود هر هفده سال یک بار، شش ماه جابجا می‌شود. در طول کم‌تر از یک نسل، چله‌ی تابستان، چله‌ی زمستان خواهد بود.

ظاهراً دورف‌ها برای حل این مشکل، راه مستقیمی یافته‌اند و هر سال، تقویم خود را تازه می‌کنند. وقتی تورین می‌گوید که سال آن‌ها، «اولین روز آخرین ماه پاییز» شروع می‌شود به این مفهوم است که دورف‌ها نقطه‌ای را برمی‌گزینند که تقویم‌های شمسی و قمری با هم مطابقت می‌کنند و از آن نقطه به بعد، تقویم را از سر می‌نویسند.

شاید عجیب‌ترین نتیجه‌ی حاصل از این امر، آن است که سال‌ها دورفی شمار ماه‌های متغیری دارند، گاه دوازده و گاه سیزده ماه هستند. تالکین مستقیم به این «جهش ماه» که به کرات رخ می‌دهد اشاره نمی‌کند ولی باید چنین باشد.