آردا، دنیای تالکین سایت طرفداران تالکین در ایران. جایی برای گفتگو در مورد ارباب حلقه ها و دیگر آثار تالکین به زبان فارسی
تاریخ: پیش از آغاز دوران نخست
ریشه‌ها: نخستین بار توسط دایرون از دوریات ابداع شد.
معنا: از واژه‌ی اسکاندیناویایی رون(rún) به معنی نماد جادویی
دیگر نام‌ها: کرتار، کیرت
شامل:کرتاسِ دایرون- آنگرتاسِ دایرون- آنگرتاسِ موریا و کیرت اره‌بوری.
(نمودار): تکامل خط کیرت اره‌بوری را در سده‌ی سوم پس از ابداع حروف اصلی دایرون نشان می‌دهد. در واقع، کرتاس دایرون به سیستم‌های نگارشی بسیار بیشتری نسبت به آنچه در اینجا نشان داده شده؛ ارتقا یافته است.این مسیر تکامل تنها یک زنجیرۀ قطعی است، اما دیاگرام کامل در بر گیرندۀ شاخه‌های منشعب شدۀ بسیاری است که نشان می‌دهد مردم سرزمین میانه حروف را برای استفادۀ خود سازگار می‌کردند.
یک سیستم نگارشی که بر شکل‌های زاویه‌داری استوار است که به سهولت بر چوب‌یا سنگ حکاکی می‌شوند. اگرچه دایرونِ اهل دوریات برای ارائۀ لغات سینداری آن را ابداع کرد، حروف رونی به طور گسترده مورد استفاده‌ی نژادهای دیگر(به جز الف‌ها)، به ویژه دورف‌ها قرار گرفت.
یادداشت‌ها:
البته حروف رونی در اصل به‌یک خانواده‌ی تاریخی واقعی تعلق دارند که که منشأ تقریبی آن به قرن سوم میلادی( یا تقویم عصر مشترک ) باز می‌گردد. اساس آن‌ها‌یی که در کتآب‌های تالکین استفاده شده‌اند شکل بسیار متأخرتری متعلق به دوره‌ی آنگلوساکسون است. به نظر می‌رسد در جهان تالکین خط تاریخی رونی ما نشآت گرفته از خط دایرون انگاشته شده است. چراکه تالکین هنگام مقایسۀ الفبای رونی دورفی و آنگلوساکسون اظهار می‌دارد که بی تردید پیوندی تاریخی میان‌این دو برقرار است. (نامه‌های جی.آر.آر تالکین، شماره‌ی ۲۴، تاریخ ۱۹۳۸)
در باورهای سنتی اسکاندیناوی حروف رونی دارای خصوصیت و اهمیت جادویی اند و شکل دادن به آن‌ها راهی برای دیدن آینده است. چنین معانی جادویی‌ای در ارتباط با خطوط رونی کار تالکین مطرح نشده است و آن‌ها تنها یک سیستم نگارشی به شمار می‌آیند.
در باب ریشه‌های رون، این نکته حائز اهمیت است که گرچه واژه‌ی امروزی (rune) در اصل از کهن واژۀ اسکاندیناویایی (rún) برگرفته شده است؛ اما به نظر می‌رسد که فعل (rúnian) از انگلیسی باستان به معنای نجوا یا زمزمه کردن نیز بر آن تأثیر گذاشته باشد. بر این اساس حروف رون در لغت “نشانه‌های نجوا” هستند.
