عهد: ۱ د.س. تا ۲۴ مارس ۳۰۲۱ د.س
دوران سوم، بیش از چهار هزار سال پس از اولین طلوع ماه، در اولین سال از دوران اول آغاز گشت. در میان دورانهای گذشته، از این دوران بیش از بقیه اطلاعات مستند داریم زیرا که اتفاقات هابیت و ارباب حلقه ها’ در اواخر این دوران اتفاق افتادند. دوران سوم با سرکوب قیام سارون توسط آخرین اتحاد الفها و انسانها آغاز شد و آغاز آن با کاشته شدن بذر درخت سفید توسط ایسیلدور در میناس آنور مشخص شده است. این دوران بیش از سه هزار سال بعد، با نابودی حلقه یگانه، پایان کار سارون و گذشتن حاملان حلقه از دریا به پایان رسید. قسمت اعظم تاریخ دوران سوم، سرگذشت دونه داین در گوندور و آرنور است. با وجودیکه این دو قلمرو هر دو در اواخر دوران دوم بنا شدند، در دوران سوم بود که آنها به اوج و حضیض خود رسیدند، تا زمانی که آراگورن دوم، اله سار آنها را احیا و مجددا متحد کرد.
اتفاقات مهم دوران سوم:
- ۲ ایسیلدور بذر درخت سپید را در میناس آنور می نشاند و در حالی که به همراه حلقه یگانه به سمت آرنور بازمیگشت، توسط دسته ای از اورکها در کمین گرفتار و کشته شد.
- ۴۹۰ گوندور توسط انسانهای شرقی مورد حمله قرار می گیرد. این نخستین جنگ، از جنگهای طولانی گوندور با ایسترلینگها و جنوبیها بود.
- ۸۶۱ آرنور به سه قسمت آرتداین، رودئور و کاردولان تقسیم شد.
- ۱۰۰۰ پنج جادوگر که شامل سارومان و گندالف هم می شدند، از شمال وارد سرزمین میانه شدند.
- ۱۰۵۰ گوندور هاراد را متصرف شده و به اوج قدرت خود می رسد. در همین زمان بود که اولین بار، هابیتهایی که در غرب کوههای مه آلود پرسه می زدند، در تواریخ ضبط و ثبت شدند.
- ۱۱۰۰ اولین آثار حضور مجدد سارون در سرزمین میانه مشاهده می شوند. هرچند که در این زمان تصور میشد که این نشانه ها، حاکی از بازگشت یکی از نزگول باشند.
- ۱۴۰۹ شاه جادوپیشه آنگمار سرزمینهای شمالی را مورد هجوم قرار می دهد.
- ۱۴۳۲ جنگ داخلی در گوندور.
- ۱۶۰۱ بنا نهاده شدن شایر.
- ۱۹۷۴ نیروهای آنگمار، فورنوست را متصرف میشوند و آخرین بقایای پادشاهی شمالی نابود می گردد.
- ۱۹۷۵ ائارنور اهل گوندور، ناوگانی را به شمال سرزمین میانه می رساند، اما از آنجا که فرصت برای نجات پادشاهی شمالی از دست رفته است، او و سپاهش، انتقام از دست رفتن آرنور را در نبرد فورنوست می گیرند و آنگمار ویران میشود.
- ۱۹۸۰ دورفهای موریا بلای جان دورین را رها می سازند.
- ۲۰۰۲ میناس ایتیل توسط نزگول فتح شده و میناس مورگول نامیده می شود.
- ۲۰۵۰ آخرین شاه گوندور از دست می رود و کارگزاران حکومت گوندور را در دست می گیرند.
- ۲۴۶۳ گالم حلقه یگانه را می یابد.
- ۲۵۱۰ روهیریم به یاری گوندور می تازند و سرزمین کاله ناردون یا روهان برای زندگی به آنها بخشیده می شود.
- ۲۹۴۱ سفر بیلبو بگینز به همراه تورین و گندالف به تنها کوه یا اره بور. نبرد پنج سپاه.
- ۳۰۱۹ حلقه یگانه نابود شده و سارون کشته میشود. آراگورن تاج پادشاهی بر سر می نهد و پادشاهی های شمالی و جنوبی احیا و متحد می شوند.
- ۳۰۲۱ سفر حاملان حلقه.