آردا، دنیای تالکین سایت طرفداران تالکین در ایران. جایی برای گفتگو در مورد ارباب حلقه ها و دیگر آثار تالکین به زبان فارسی
تاریخ: پیش از بازگشت نولدور به سرزمین میانه ابداع شده بود.
ریشه‌ها: خلق شده به دست دایرون، معرفت شناسِ شاه تین‌گول
نژاد: الف
تبار: سیندار
فرهنگ: دوریات
دیگر نام‌ها: الفبای دایرون، آنگرتاسِ دایرون، کرتاسِ دایرون
حروف اصلی رون، ابداع شده توسط استاد معرفت دربار تین‌گول دایرون، در زمانی پیش از بازگشت نولدور.این حروف در خود دوریات بسیار کم کاربرد یافتند، اما دورف‌های کوهستان آبی که برای تجارت به دوریات سفر می‌کردند؛ ارزش بسیاری برای آن قائل شدند.این حروف را با خود به شرق بردند و سرانجام سیستم‌های رونی خود را بر اساس آن‌ها توسعه دادند، مشابه این کار توسط نسل‌های بعدی الف‌ها صورت پذیرفت. انسان‌ها، دستِ کم آن‌هایی که در مرزهای دوریات ساکن بودند نیز حروف رونی را مورد استفاده قرار دادند: سنگ شوربختان، یادبود تورین و نیه نور به دست مردمان بره‌تیل و با حروف رونی دوریات حجاری شده بود.
یادداشت‌ها:
اختراع حروف رونی توسط دایرون در سالنمای خاکستری(در جلد‌یازدهم تاریخ سرزمین میانه)، مورد اشاره قرار گرفته اما تاریخ آن قدری مبهم است. می‌توان با اطمینان گفت که این سیستم مدتی بعد از سال ۱۳۵۰ والاری ( که تقریباٌ همزمان است با ۱۴۰۰ سال خورشیدی مانده به اولین طلوع خورشید) ابداع شده‌اند.
باور رایج بر این است که دایرون به تنهایی اختراع اصلی خود را تصحیح و آنگرتاس دایرون را‌ایجاد کرد که سیستم بسیار پیشرفته‌تری است. در حقیقت به نظر می‌رسد که‌این سیستم بسیار بعد از‌این، احتمالاً در دوران دومِ اره‌گیون اصلاح شده باشد و بنابراین این پرسش مطرح می‌شود که آنگرتاس متأخر را باید متعلق به دوریات دانست یا خیر.
