اربابان تاریکی – مقایسه‌ای میان عناصر سازنده‌ی آردای تالکین و سرزمین جادوگران رولینگ

تالیف: تضاد

مقایسه ای میان عناصر سازنده‌ی آردای تالکین و سرزمین جادوگران رولینگ

این واقعیت که در داستان‌های گونه‌ی خیالی، به ویژه داستان‌هایی که از سرزمین انگلستان برآمده‌اند عناصر مشترک بسیار به چشم می‌خورد بر کم‌تر کسی پوشیده است. اژدهایانی که پرواز می‌کنند و بر سر مبارزان آتش می‌بارند، وردها و افسون‌هایی که به کمک قهرمان می‌آیند، الف‌ها و دورف‌ها و گابلین‌ها و دیگر موجوداتی که شباهت ظاهری به آدمیان دارند و گاه دوست و گاه دشمن وی محسوب می‌شوند، همه و همه ارکانی هستند که نه فقط در نوشته‌ی تالکین و رولینگ، که کم و بیش در تمام داستان‌های خیالی مغرب‌زمین –اروپا- یافت می‌شوند.

به پندار من، هم‌زمانی نسبی اکران ارباب حلقه‌ها با فیلم‌های هری‌پاتر و کم سن و سال بودن هر دو هنرپیشه‌ی نقش اول، دنیل رد کلیف و الیجا وود – که در زمان بازی در فیلم یاران حلقه تنها نوزده سال داشت- به این گمان نزد طرفداران داستان‌های خیالی افزود که می‌توان این دو داستان را با یکدیگر مقایسه کرد.

اگر زمانی، خوانندگان این داستان‌ها در ایران پراکنده و جدای از هم، در دنیای درون خویش سیر می‌کردند اکنون به یاری شبکه‌های اجتماعی و پایگاه‌های اینترنتی تخصصی می‌توانند به راحتی نظرات یکدیگر را جویا شوند. به عنوان مثال، در همین پایگاه آردا، بحث‌های بسیاری در باب این دو مجموعه درگرفت. هر دو داستان، طرفداران پر و پا قرص و بعضاً متعصب خود را دارند و بعضی از این گروه متأخر حتی کوشیدند رولینگ را به تقلید از تالکین متهم کنند.

مقاله‌ی پیوست می‌کوشد ثابت کند این دو شاهکار به رقم شباهت‌های ظاهری و مشترکات داستانی، در ریشه با چنان تفاوت‌های عمیقی مواجهند که مقایسه‌شان با یکدیگر کاری اشتباه و ناثواب خواهد بود.