دشمن سائورون (لقبی برای گندالف)

«دوران سوم، دوران من بود. من دشمن سائورون بودم؛ و وظیفه من به انجام رسیده است.»

بازگشت شاه، کارگزار و شاه

لقبی برای گندالف، که در پایان دوران سوم پس از تلاش‌هایش برای سقوط ارباب تاریکی این لقب را به خود داد، او هدف خود را که محافظت از سرزمین میانه و نابودی سائورون و ویرانی سرزمین‌اش بود را به انجام رسانیده بود، گندالف سرزمین فانیان را رها کرده و به غرب بازگشت.

این لقب در حقیقت در هر جایی در شرح گندالف در مقوله ایستاری در داستان‌های ناتمام استفاده ‌می‌شود و اختصاصاً این لقب، برای او استفاده ‌می‌شود حتی بالاتر از سایر جادوگرها بخاطر تقابل مستقیم با سائورون. روح گندالف در آنجا آتش فروزان نامیده ‌می‌شود که در مخالفت مستقیم با سائورون بود، آتشی که ضایعات را می‌بلعد! از اینجا کاملاً مشخص است که گندالف نقش مخصوصی در مخالفت مستقیم با سائورون داشت حتی در میان کسانی که در طریقت او بودند.